Język Polski zapisywany cyrylicą?

Dziś brzmi to prawie jak zdanie z książki fantastycznej, ale proszę sobie wyobrazić, że brakowało naprawdę niewiele aby alfabet łaciński, jakim zapisywany jest język polski został zastąpiony cyrylicą dostosowaną rzecz jasna do typowych dla języka polskiego znaków (ę,ą itd.)]. Po upadku powstania styczniowego, rusyfikacja ziem polskich przybrała bardzo na sile. Wtedy to właśnie „odkurzono”, planowany dużo wcześniej, plan wprowadzenia cyrylicy dostosowanej do zapisu języka polskiego.

Pierwsze plany wprowadzenia polskiej cyrylicy rozpoczęły się już w latach 40-tych XIX wieku. Zadanie to zlecono profesorowi Piotrowi Dubrowskiemu – pracownikowi Głównego Instytutu Pedagogicznego. Projekt był gotowy w roku 1852, natomiast pierwszy podręcznik/ elementarz języka polskiego zapisywany polską cyrylicą pt. „Elementarz dla dzieci wiejskich” – „Элемэнтар̌ъ для дзеци вейскихъ” ukazał się w 1865 roku.  

Ostatecznie polska cyrylica nie zastąpiła alfabetu łacińskiego. Spotkało się to z wieloma trudnościami natury politycznej i lingwistycznej. Paradoksalnie, jednym z powodów fiaska tego projektu mogła być bardzo dynamiczna rusyfikacja ziem polskich przez samych Rosjan – wielu było zdania, że nie ma sensu wprowadzać polskiej cyrylicy, jak za kilka lat i tak wszyscy będą posługiwać się cyrylicą tradycyjną. Jak widzimy, tak się jednak nie stało i dziś nadal nasz piękny polski język możemy zapisywać alfabetem łacińskim. 

fragment tekstu zapisany polską cyrylicą

Polska cyrylica dziś

Obecnie polska wersja cyrylicy (z niewielkimi modyfikacjami w porównaniu do pierwotnej XIX wiecznej wersji) jest stosowana czasem przez społeczność wsi Wierszyna na Syberii w obwodzie irkuckim. Wioska ta zamieszkana jest w całości przez potomków emigrantów Zagłębia Dąbrowskiego, którzy osiedlili się tu w 1910 roku. Dziś w Wierszynie i przyległych wioskach mieszka około 120 polskich rodzin, które uczą się i posługują językiem polskim.

Na stronach Rzeczpospolitej opublikowano obszerny (aczkolwiek jako to „Rzepa”, antyrosyjski) artykuł nt. planów wprowadzenia polskiej cyrylicy. Rzeczpospolita – „Cyrylica nad Wisłą”